دوره 24، شماره 253 - ( 4-1392 )                   جلد 24 شماره 253 صفحات 16-10 | برگشت به فهرست نسخه ها

XML Print


Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:

گفت‌و‌گوی ماه: اداره کشــور و نظـام تدبیر شـایسـته (بخش دوم و پایانی). ماهنامه علمی - آموزشی تخصصی مدیریت تدبیر. 1392; 24 (253) :10-16

URL: http://tadbir.imi.ir/article-1-1275-fa.html


چکیده:   (4358 مشاهده)
حکمرانی شایسته از دیدگاه بانک جهانی در طی چند سال اخیر تطور یافته است. از سال 1989 حکمرانی شایسته به عنوان مجموعه‌ای از سیاست‌های مرتبط با اصلاحات ساختاری و مدیریتی به کار برده شده و به تدریج تا سال 1997 این مفهوم شکلی کلی‌تر به خود گرفته است. بانک جهانی در سندی فنی در سال 2002 زمامداری را چنین تعریف می‌کند: «...‌‌زمامداری ...‌مشتمل بر سه رکن اصلی است: فرایند انتخاب دولت، نظارت بر آن و جابجایی آن با دولتی دیگر؛ ‌ظرفیت و توانایی دولت برای تدوین و اجرای سیاست‌های منطقی و صحیح؛ ‌میزان توجه و احترام شهروندان و دولت به هنجارهای تنظیم کننده روابط اقتصادی و اجتماعی» سپس براساس این تعریف از زمامداری، مؤلفه‌هایی را برای حکمرانی شایسته برمی‌شمرند. فرایند انتخاب دولت، نظارت بر آن و جابجایی آن با دولتی دیگر مستلزم رعایت مؤلفه‌های ظرفیت و توانایی دولت برای تدوین و اجرای سیاست‌های منطقی و صحیح که مستلزم ًکارآمدی دولت و کیفیت قوانین تنظیم کننده به خصوص قوانین تجاریً است و میزان توجه و احترام شهروندان و دولت به هنجارهای تنظیم کننده روابط اقتصادی و اجتماعی مستلزم رعایت ًحاکمیت قانون و کنترل فسادً از طریق شفافیت است. به این ترتیب بانک جهانی مؤلفه‌های متشکله حکمرانی شایسته را چنین تعریف کرده است: حق اظهارنظر شهروندان (انعطاف‌پذیری دولت در مقابل خواست شهروندان)، پاسخگویی، حاکمیت قانون، شفافیت و قابلیت پیش‌بینی پذیری سیاست‌ها. مؤلفه‌های حکمرانی شایسته از دیدگاه برنامه توسعه ملل متحد (UNDP) عبارت اند از: کارایی: هزینه – فایده اقدامات حکومت انعطاف‌پذیری (اظهارنظر): برخورد انعطاف‌پذیر در مقابل افراد ذینفع اجماع: ایجاد تعدیل بین منافع مختلف دیدگاه بلند مدت: توسعه دیدگاه بلند مدت در مورد توسعه انسانی کمیسیون اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل برای آسیا و اقیانوسیه (UN ESCAP): پاسخگویی، شفافیت، انعطاف‌پذیری، انصاف، اجماع‌سازی، مشارکت، حاکمیت قانون، کارآیی و اثر بخشی را به عنوان مؤلفه‌های حکمرانی شایسته برمی‌شمرد. از نظر کمیسیون عالی حقوق بشر سازمان ملل، حکمرانی شایسته به میزان تحقق حقوق بشر بستگی دارد. سؤال این است که آیا نهادهای زمامداری به صورت موثر حقوق مدنی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی را برآورده می‌سازند؟ در قطعنامه 64/2000 این کمیسیون، حکمرانی شایسته با فضای مناسب برای برخورداری از حقوق بشر و توسعه پایدار انسانی مرتبط شده است. بنابراین مؤلفه‌های حکمرانی شایسته، پاسخگویی، مشارکت و برخورداری از حقوق بشر تعریف شده‌اند. لازم به یادآوری است که دیدگاه‌های نهادهای مذکور، دیدگاه نهایی آنان در مورد عناصر متشکله به زمامداری نیست. این موضوع همچنان در گفتمان توسعه در حال تحلیل و بازنگری و تغییر است. در پست های بعدی در مورد هر یک از مولفه ها صحبت خواهد شد. بنابراین می توان گفت: حکمرانی شایسته، محدوده وسیعی از مفاهیم مرتبط با حقوق و به خصوص حقوق عمومی را پوشش می‌دهد. برخلاف سایر مفاهیم رایج مانند حاکمیت قانون، کارایی، تفکیک قوا، نظارت و مواردی از این دست، زمامداری مفهومی نیست که تنها به یک جنبه خاص از حقوق عمومی بپردازد. شاید این گستردگی، نقطه ضعف حکمرانی شایسته تلقی شود که این انتقاد نیز دور از حقیقت نیست. در واقع زمانی که از حکمرانی شایسته صحبت می‌شود مشخص نیست که دقیقاً چه مفهومی یا چه جنبه‌ای از آن مورد نظر است. البته با توجه به این موضوع که حکمرانی شایسته، راهبردی برای توسعه در کشورهای در حال توسعه به شمار می‌رود این پیچیدگی مفهومی تا حدودی قابل درک است. توسعه، تمام ساختارها و رویه‌های استفاده از منابع را برای ایجاد خیز همگانی در کشور در برمی‌گیرد و حکمرانی شایسته به عنوان راهبردی کارا به توسعه، به ناچار راهبردی خواهد بود که با دیدگاهی کلان به تمامی این ساختارها و رویه‌ها بپردازد. آنچه در ادامه می خوانید، بخش دوم میزگرد پیشین با عنوان ً اداره کشور و نظام تدبیر شایستهً است که ماهنامه تدبیر، دیدگاه ها و نظریات کارشناسان مسایل اجتماعی را در این حوزه به اشتراک گرفته است. از شما دعوت می شود ادامه این گفت و گو را بخوانید.
دریافت متن کامل
     
نوع مطالعه: كاربردي | موضوع مقاله: عمومی
دریافت: 1392/5/26 | پذیرش: 1393/6/18 | انتشار: 1393/6/18

ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به ماهنامه علمی - آموزشی تخصصی مدیریت تدبیر می باشد.

Designed & Developed by : Yektaweb