با نگاهی به شرایط حاکم بر کشور و فضای بینالمللی و نیز محورهای اساسی برنامههای دولت جدید، دو سرفصل مهم مشاهده میشود که اول توسعه اقتصادی کشور و دوم بهبود فضای بینالملل در ارتباط با ایران است. با این چشمانداز، بدون شک، بخش صنعت به عنوان موتور توسعه اقتصادی کشور، نیازمند بررسی دوباره است. نگاه نو به چالشهای بخش صنعت از روزنه درک ارتباط صنعت با سایر کارکردهای تاثیرگذار در فضای کسبوکار و همچنین نظام اجتماعی و اقتصادی حاکم بر کشور، میتواند راهگشای حل مسائل موجود بخش صنعت و نیز نوید دهنده یافتن مسیرهای نو برای رشد و توسعه آن باشد.
با توجه به تجربیات جهان در دهههای گذشته و ظهور نمونههایی قابل تحسین در "توسعه"، مطالعه برای یافتن نقاط مشترک میان روندهای رشد و توسعه کشور با سایر کشورها و نیز بررسی عمیق و دقیق تفاوتها، نیازی اجتنابناپذیر است. حتی اگر بر این باور باشیم که نسخهای واحد برای توسعه، رویایی تحققناپذیر است و هر کشور، به نسخهای منحصر به فرد برای رشد و توسعه نیاز دارد، با این حال مطالعات تاریخی در ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مدیریتی، نمایانگر پدیدههای مشابه و گاه مشترک در کشورهای مختلف خواهد بود که موید وجود دستهبندیهای قابل تامل در فرایند توسعه کشورهاست.
امروز که موضوع توسعه و توجه به نقش صنعت در این راه، دغدغهای ملی است، تمرکز بر نوآوری به عنوان موتور "رشد" و توجه به ابعاد مختلف آن که متضمن "توسعه" خواهد بود، ضرورتی گریزناپذیر است و در بررسی ابعاد "نوآوری"، نوع تکنولوژی و شکل استفاده از آن، توجه به رابطه نهادهای جامعه و تکنولوژی، نگاه به "یادگیری"، بررسی روالها و نتایج سیاستگذاریها اهمیت کلیدی دارند. در حوزه نهادها و تعامل نهاد با تکنولوژی، پژوهشهای فراوانی اتفاق افتاده است. نتایج این پژوهشها بیانگر آن است که کشورهای پیشرفته توانستهاند میان تکنولوژی و تحولات ناشی از آن تعامل منطقی برقرار سازند به عبارتی میان نهادها و تکنولوژیها تعامل و تکامل هم زمان رخ داده است تا کشور در مسیر توسعه قرار گرفته است.
این تجربیات نشان از آن دارد که در فرایند توسعه و رشد، تکنولوژی و نهاد باید با هم دیده شود. هر کشوری که توسعه یافته است، در قابلیتهای دانشی، نرمافزاری و تکنولوژیکی رشد کرده که مختص به خود آن کشور است. ممکن است بنگاهی توسعه یابد اما الزاماً یک بنگاه نهادی محسوب نمیشود زیرا یک نهاد توسعهای باید دارای شاخصهای نهادی مستحکم باشد. در غیر این صورت با تغییر مدیریت چنین نهادهایی، تمام فعالیتها و اجرای فرایندهای آنها نیز متوقف خواهد شد.
بنابراین مطالعه در خصوص الزامات توسعه نهادها در بحث توسعه تکنولوژی، ترغیب نوآوری و در نهایت تسریع فرایند رشد و تضمین فرایند توسعه، اولویتی جدی است که همگام با تشویق جهش صنعتی و ارتقای جایگاه ایران در منظر بینالمللی و از بعد شاخصها و معیارهای جهانی، میبایست مورد توجه قرار گیرد. پرسش جدی امروز این است که چه اقداماتی باید انجام شود تا نهادهای توسعهای ما در ماراتن جهانی، طی 50 سال آینده توسعه یابند؟
دریافت متن کامل
نوع مطالعه:
كاربردي |
موضوع مقاله:
سیاست گذاری عمومی دریافت: 1392/8/12 | پذیرش: 1393/6/18 | انتشار: 1393/6/18